Pomiary różnic wysokości pomiędzy punktami terenowymi to codzienność w pracy geodetów i ekip budowlanych. Im większy nacisk kładzie się na jakość i dokładność badań, tym rośnie znaczenie zalet jakie mają niwelatory.

Należy jednak pamiętać, że niwelator niwelatorowi nierówny. Pod względem konstrukcji dzielą się one na:

– niwelatory optyczne z możliwością automatycznego poziomowania osi
– niwelatory cyfrowe – różniące się od optycznych wyświetleniem postaci pomiaru, pomiar na tzw. łaty kodowe.
– niwelatory laserowe używające do pomiarów wygenerowanej wiązki, możliwa praca jednoosobowa (nie potrzebujemy osoby do obsługi niwelatora). Np Nivel System czy Leica Geosystem.

Popularne – ze względu na cenę w stosunku do jakości – niwelatory optyczne łączą zalety wysokojakościowego sprzętu a zarazem okazują się łatwe w użyciu. Zapewniają precyzyjne pomiary różnic wysokości i odległości, wyznaczają kierunek, a także spadek oraz kąty (co prawda spadek samodzielnie musimy sobie obliczyć w głowie, ale możemy to nim zrobić). Wyraźnie odczuwalna jest presja ze strony producentów na coraz lepszą funkcjonalność urządzeń. Dotyczy to zarówno kwestii bezpieczeństwa jak i bezproblemowego pomiaru. Urządzenia skryte są w metalowej obudowie chroniącej niwelator przed wodą i pyłem – pod tym względem spełniają one w większości przypadków wymagania związane z klasą IP54. Niektóre modele dysponują także zastosowaną blokadą kompensatora, dzięki któremu niwelator jest skutecznie chroniony przed uszkodzeniami mechanicznymi podczas transportu.

Precyzyjnie, a zarazem stabilnie i lekko

Za różnymi formami zabezpieczeń idą również rozwiązania obliczone na optymalną funkcjonalność. Przekłada się to na wyraziste wyświetlacze czy inne formy ekspozycji wyników pomiarowych. Producenci zwracają też uwagę na okular, który ma możliwość regulacji ostrości czy kolimator umożliwiający szybkie celowanie na łatę. Z kolei sprzęgło poślizgowe umożliwia bezproblemowe i płynne ustawianie kąta.

Choć niwelatory geodezyjne i budowlane charakteryzują się coraz większym stopniem koncentracji funkcji, nie przekłada się to na ich ciężar. Nadal trend ukierunkowany jest na to, by ich konstrukcja była trwała i solidna, a zarazem lekka.

Jak prawidłowo mierzyć niwelatorem optycznym?

Niwelatory cieszą się niesłabnącą popularnością ze względu na stosunkową łatwość ich ich używania. Przygotowanie do pracy to przede wszystkim ustawienie odblokowanego już statywu i poziomowanie jego głowicy. Po ustawieniu optymalnej wysokości należy zacisnąć klamry – w niektórych modelach to śruby zaciskowe – tak, by urządzenie pozostało nieruchome.

Problematyczne bywa ustawienie odpowiedniej ostrości. By niwelator działał prawidłowo należy wycelować nim na łatę, a następnie – wykorzystując pierścień okularu – doprowadzić do regulacji ostrości krzyża nitek. Kolejny etap w przypadku niwelatora optycznego to ustawienie ostrości obrazu przy użyciu pokrętła ostrości.  

Skonfigurowany w ten sposób niwelator optyczny umożliwia zarówno pomiar wysokości jak i odległości. By osiągnąć wartość tego pierwszego należy ustawić niwelator pomiędzy punktami A i B. Następny etap to ustawienie pionowo łatwy na punkcie określonym jako A, a w drugiej kolejności – B. Odczyt wysokości pomiędzy punktami będzie wartością odjęcia B od A.

Inaczej wygląda pomiar niwelatorem optycznym w przypadku danych odległości. Po wycelowaniu w łatę wystarczy odczytać różnicę wysokości – podaną w centymetrach – między dwoma poziomami nitki dalmierzowej. By obliczyć odległość pomiędzy niwelatorem a łatą należy wykorzystać osiągniętą różnicę. Wartość pomiędzy danymi górnej a dolnej nitki dalmierczej po przemnożeniu przez 100 da określony wymiar odległości.

Jaki niwelator będzie optymalnym rozwiązaniem?

Wybierając niwelator optyczny warto zwrócić uwagę na sporą rozpiętość cenową pomiędzy poszczególnymi urządzeniami. Pod tym względem rynek niwelatorów daje szczególnie duże możliwości doboru maszyny do konkretnych potrzeb i charakteru pracy – od pół zawodowej po zaawansowane urządzenia całkowicie profesjonalne. Renomowana Leica, producent urządzeń o różnorodnej specyfikacji technicznej, zapewnia zarówno modele zdecydowanie poniżej 1000 zł – jak np. NA332 – jak i ponad dwa razy droższe niwelatory optyczne NA728. Ciekawą ofertą na rynku są też niwelatory Survgeo – np. model N332, dostępny poniżej 1 tys. zł brutto to urządzenie o dobrych właściwościach użytkowych, a jednocześnie cechujące się wysoką dokładnością pomiarową przy ponadprzeciętnych odległościach. Ciekawą propozycję jeżeli chodzi o jakość wykonania jest nowa marka niwelatorów na polskim rynku – marka Niveler.

Dobry niwelator optyczny można znaleźć w sklepach stacjonarnych w Gdyni, Radomiu i Warszawie lub on line na infopomiar.pl